Na początek przedstawimy naszych dzisiejszych bohaterów, oto oni, Osnowa i Wątek.  Osnowa to nitka biegnąca wzdłuż tkaniny. Znacząc nitkę prostą na naszych szablonach mamy na myśli właśnie nitkę osnowy. Tak więc to najważniejsza nitka w tkaninie, zgodnie z nią powinniśmy układać papaverowe wykroje.  Tak więc warto zapamiętać: nitka osnowy biegnie wzdłuż tkaniny, równolegle do jej fabrycznego brzegu. Nitka wątku biegnie prostopadle do nitki osnowy, czyli w poprzek naszej tkaniny zakupionej w sklepie.

Spójrzmy raz jeszcze na powyższy obrazek. Nitka wątku przebiega raz pod nitką osnowy raz nad nią. Jest to splot płócienny. Powyższy schemat po prawej ukazuje dokładnie ten sam splot, przy czym czarne pole oznacza, iż nitka osnowy leży na nitce wątku, a białe odwrotną sytuację. Tak będzie nam prościej zauważyć różnice pomiędzy innymi rodzajami splotów używanych do produkcji tkanin. Tkanina o splocie płóciennym ma powierzchnie gładką, jednakową po obu stronach. Splot ten jest najmocniejszy, gdyż jest w nim najwięcej miejsc krzyżowania się wątku i osnowy.

Spójrzmy raz jeszcze na powyższy schemat splotu płóciennego. Czerwonym kwadratem został zaznaczony raport splotu, czyli najmniejsza liczba różnie splatających nitek osnowy i wątku w tkaninie. Raport powtarza się w tkaninie wielokrotnie zarówno wzdłuż osnowy jak i wątku. Na schemacie obok raport został wyróżniony na czarno, na szaro zaznaczono dalszą część tkaniny, w której możemy odszukać powtarzający się wielokrotnie raport.

Poniżej widzimy już tylko schemat splotu, który jest pochodnym od płóciennego. W tym splocie krzyżują się dwie lub więcej nitek osnowy z taką samą liczbą nitek wątku. Splot ten otrzymał nazwę panama.

 

Poniżej widzimy schemat splotów rypsowych, kolejno ryps podłużny i ryps poprzeczny. Sploty rypsowe charakteryzują delikatne prążki podłużne lub poprzeczne.

Splot rządkowy/skośny. W tym splocie raport obejmuje 3 nitki wątki i 3 nitki osnowy. Jego nazwa pochodzi właśnie od charakterystycznych skośnych prążków, które widać poniżej. Zauważ, że prążki biegnące na schemacie układają się pod kątem 45 stopni do nitki osnowy. Oczywiście taka zasada dotyczy tylko w przypadku jednakowej gęstości osnowy i wątku. Na schemacie poniżej nie trudno policzyć, iż białych kwadratów (czyli nitki wątku na górze) jest więcej niż czarnych. Gdybyśmy odwórcili tkaninę na lewą stronę okazałoby się, iż sytuacja jest zupełnie odwrotna, i na lewej więcej widocznej jest osnowy niż wątku. Tak więc tkanina o splocie skośnym może być zupełnie inna z obu stron.

Na kolejnym obrazku widzimy tkaninę z bardzo popularną i lubianą w przemyśle jodełką. Taki wzór powstaje na skutek zestawienia prawo-skośnego i lewo-skośnego splotu. Jest to splot symetryczny, w którym w regularnych odstępach zmieniono splot lewy na prawy.

Raz jeszcze wracamy do splotu skośnego tym razem skośnego wzmocnionego. Sploty pochodne od splotów skośnych mają naprawdę szerokie zastosowanie w przemyśle,

Ostatni splot, który postaram się Wam nieco przybliżyć, to splot atłasowy. Na rysunku przedstawiony jest najmniejszy splot atłasowy, który składa się z 5 nitek osnowy i 5 nitek wątku. Zauważcie, że puntky nawiązania osnowy na wątek rozłożone są regularnie ale nie stykają się ze sobą. W tkaninach o splocie atłasowym  po jednej stronie widoczna jest tylko nitka osnowy a po drugiej nitka wątku. Poniżej widzimy kolejno splot atłasowy i splot satynowy. Czy potraficie wyobrazić sobie różnicę między tymi tkaninami? I chociaż w sklepie zazwyczaj wydaje nam się, że błyszcząca strona tkaniny to prawa strona, to kto odpowie mi na pytanie co błyszczy z prawej strony a co z lewej i dlaczego? Dla ułatwienia dodam, iż za błyszczący efekt odpowiada przewaga nitki osnowy.

 

Splot atłasowy zasadniczy stosuje się do produkcji tkanin bawełnianych, lnianych i jedwabnych. Jest on również najczęściej stosowany do wypełniania wzorów tkanin żakardowych.

Przykładowe zastosowania tkanin o splotach atłasowych oraz ich nazwy zwyczajowe i handlowe

  • tkaniny jedwabne o splotach atłasowych osnowowych nazywa się atłasami i stosuje się na podszewki krawieckie, do produkcji sukienek, fartuszków szkolnych, ubrań ochronnych itp.
  • tkaniny bawełniane, lniane lub mieszane o splotach atłasowych, tzw. drelich materacowy, na obszycia materaców
  • tkaniny w splocie atłasowym, wątkowym, błyszczące, z surowców różnych, tzw. satyny, stosowane na odzież damską.

 

A jeśli masz ochotę poczytać więcej artykułów z tej serii, sięgnij po:

Tkaninowy niezbędnik cz. III - prasowanie

Tkaninowy niezbędnik cz. II - obliczenie zużycia tkaniny

Tkaninowy niezbędnik cz. I - podstawy o tkaninie

 


A na koniec filmik na życzenie Anety. I chociaz nie jest to dokładnie duża fabryka, ale zasada działania podobna.

 

 

Komentarze

tkackiehistorie
#6 tkackiehistorie 2013-01-25 10:27
Witam. Ciekawy i profesjonalny tekst. Cieszę się, że na niego natrafiłam :-)

Pozdrawiam!
papavero
#5 papavero 2011-12-15 19:57
Ja tam lubię takie filmiki, szczególnie takie wyjaśnienia zasad działania jak Pani tłumaczy na początku: "Przeplata się, no normalnie sie przeplata, to jest wszystko"
aneta
#4 aneta 2011-12-15 18:06
facynujące :-|
imp18
#3 imp18 2011-12-15 17:58
Super :) Ja mam braki w takiej wiedzy więc artykuły czytam bardzo chetnie :)
papavero
#2 papavero 2011-12-15 16:55
Proszę bardzo, oto filmik :)
aneta
#1 aneta 2011-12-15 16:44
fajne tylko krótkie, lubię czytać takie artykuły,
chciałabym zobaczyć taki dłuuuugi filmik z tkalni, tzn. zobaczyć jak pracują krosna przemysłowe albo i takie mniejsze co to się tkało kawałek lnu na koszulę :D